„Świetnie udokumentowana książka pokazująca poplątane losy polskiego Żyda i komunisty na podstawie biografii fascynującej postaci – Leopolda Treppera – szefa antyhitlerowskiej siatki szpiegowskiej „Czerwona Orkiestra” z okresu II wojny światowej” – tak o nowej książce „Polak nierdzennie polski” pisze prof. Jan Tomasz Gross. Autorką książki, która właśnie ukazała się nakładem wydawnictwa Austeria, jest Katarzyna Markusz.
Publikacja ta to studium przypadku, opis działań podejmowanych przez polskie władze w czasie antysemickiej nagonki Marca’68 w ramach operacji „Redakcja”, prowadzonej przez Wydział III Departamentu III Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Operacja ta rozpoczęła się w październiku 1968 roku i skierowana była przeciwko jednej osobie – Leopoldowi Dombowi vel. Trepperowi, dziennikarzowi, członkowi PZPR, komuniście z przekonania, przewodniczącemu Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Materiały na temat Domba zbierano już wcześniej. Były to notatki służbowe pracowników MSW, informacje z podsłuchów i od donosicieli. Wszystkie trafiły do teczek operacji „Redakcja”.
W 1968 roku polscy Żydzi, którym wydawało się, że po dwudziestu latach od zakończenia II wojny światowej ich życie może toczyć się spokojnym torem, znów zostali zmuszeni do wędrówki. Tym razem władze ich własnego państwa postanowiły się ich pozbyć.
Jednym z Żydów komunistów, którzy nie chcieli wyjeżdżać i nie widzieli Izraela, jako swojej ojczyzny, był Leopold Domb, przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Domb (do 1963 r. nosił nazwisko Trepper) syn Zachariasza i Dobory z domu Cyfer, urodził się 23 lutego 1904 r. w Nowym Targu. Był Żydem, miał polskie obywatelstwo, żonę i trzech synów. Z zawodu był dziennikarzem, należał do PZPR, mieszkał w Warszawie.
„W latach 1923-24 pracował jako robotnik w Wytwórni Chemicznej ‘Górnik’ w Dąbrowie Górniczej. W tym okresie należał do lewicowego kierunku młodzieżowej organizacji ‘Haszomer’, który współdziałał z KPP. W latach 1925-1929 przebywał w Palestynie, prowadził działalność komunistyczną i był sekretarzem arabsko-żydowskiej organizacji ‘Jedność’. Równocześnie był sekretarzem nielegalnej sekcji ‘Profinternu’ – organizacji arabsko-żydowskiej walczącej o zniesienie mandatu brytyjskiego. W 1928 roku został aresztowany i przebywał w więzieniu w miejscowości Akka” – czytamy w aktach operacji „Redakcja”.
W czasie wojny działał we Francji, gdzie dowodził Czerwoną Orkiestrą, siatką szpiegowską pracującą na rzecz ZSRR. Został zatrzymany przez gestapo. Z domowego aresztu uciekł, a jego pobyt tam budził przez długi czas różne podejrzenia i kontrowersje. Część badaczy sądziła, że wydał wtedy Niemcom swoich współpracowników.
„Polak nierdzennie polski” pokazuje tło tamtych wydarzeń, relacje między bohaterami, ich oczekiwania i postępującą z czasem zmianę postrzegania rzeczywistości.
Katarzyna Markusz jest dziennikarką, edukatorką, działaczką społeczną i badaczką żydowskiej historii. W 2019 r. była nominowana do Nagrody Polin, a w 2011 r. otrzymała odznaczenie „Chroniąc pamięć” przyznawane przez Ambasadę Izraela w Polsce.
Więcej o książce na stronie wydawcy https://austeria.pl/produkt/polak-nierdzennie-polski-antysemicka-kampania-z-marca-68-przeciwko-szefowi-towarzystwa-spoleczno-kulturalnego-zydow/
