Jako dwudziestoczteroletni student Aaron Lansky postanowił podjąć próbę ocalenia porzuconych książek w jidysz, zanim będzie za późno. Dzisiaj, ponad milion książek później, może się on pochwalić nadzwyczajnym osiągnięciem, które nazwano „największą kulturalną akcją ratowniczą w żydowskiej historii”. W książce Przechytrzyć historię Lansky opowiada o swoich przygodach i dzieli się z czytelnikiem wzruszającymi, a często rozśmieszającymi do łez historiami, które usłyszał, kiedy przemierzał Amerykę, podążając tropem książek. Przedstawia nam oszałamiającą plejadę pisarzy i pokazuje, że kultura, która niemal całkowicie przepadła, może być mostem pomiędzy minionym światem a przyszłością; świadczy też o tym, że słowo pisane może zjednoczyć wszystkich, którzy wierzą w moc wielkiej literatury.
“Po jakimś czasie odkryłem, że sam Holokaust, czyli sposób, w jaki Niemcy realizowali swój plan wymordowania europejskich Żydów, interesuje mnie w mniejszym stopniu niż ludzie, których próbowali unicestwić. Jeśli – jak stwierdził historyk Salo Baron – antysemityzm wynikał z «niechęci do tego, co niepodobne», to w jaki sposób europejscy Żydzi byli «niepodobni», pod jakim względem byli tak różni, tak całkowicie sprzeczni z ideologią faszystowską, że przypieczętowało to ich zagładę?” Ta książka jednak nie jest kolejnym tomem studiów o Zagładzie. Przeciwnie, to opowieść o ocaleniu. O ratowaniu książek w jidysz – języku, który ma swój urok. I potrafi przechytrzyć historię.
Aaron Lansky jest założycielem i prezesem Yiddish Book Center (www.yiddishbookcenter.org) w Amherst w stanie Massachusetts. Otrzymał Nagrodę MacArthur Fellowship (nazywaną „grantem dla geniuszy”) za nadzwyczajny wkład w odrodzenie literatury żydowskiej w Stanach Zjednoczonych. Wraz z rodziną mieszka w zachodniej części stanu Massachusetts.
Przechytrzyć historię. Niezwykłe przygody człowieka, który ocalił milion książek w jidysz
Autor: Aaron Lansky
Tytuł oryginału: Outwitting history
Wydawca: Smak Słowa
Przekład: Agnieszka Nowak-Młynikowska
ISBN 978-83-66420-14-4
Premiera: 18 maja 2020