Gdy ktoś na Pradze chciał powiedzieć komplement dotyczący urody małego dziecka, używał określenia “jaki Żydziaczek”. To historia, od której zaczął opowieść o żydowskiej Pradze Adam Dylewski, autor książki “Ruda, córka Cwiego” podczas spotkania 20 lutego w Żydowskim Instytucie Historycznym.

– Ta książka powstała z mojego błąkania się po Pradze – podkreśla autor. – To jedyna część Warszawy, która przetrwała wojnę niemal nienaruszona w materialnej warstwie, choć jeśli chodzi o judaica, poniosła ciężkie straty.

Dylewski jest rodzinnie związany z Pragą. Gdy w 2013 r. Wydawnictwo Czarne zaproponowało mu napisanie książki o grochowskim kibucu, uznał, że inni już zrobili to lepiej. Postanowił napisać o żydowskiej Pradze. Spotykał się ze świadkami historii, przemierzał praskie ulice wzdłuż i wszerz, czytał stare gazety oraz archiwalne relacje i dokumenty.

– Mój ojciec był konikiem przed kinem Praha i twierdził, że tamtejsza wielka synagoga zginęła w ciągu jednej nocy – wspomina Dylewski. – Data jej rozebrania nie była pewna, ale ojciec pamiętał, że sprzedawał wtedy bilety na film “Pogranicze w ogniu”.

Później do badacza trafił dokument potwierdzający, że rozbiórka budynku odbyła się w grudniu 1953 r. Synagoga wprawdzie nie przetrwała, ale sąsiednie budynki tak. W dawnej mykwie znajduje się liceum im. Jacka Kuronia, a w domu wychowawczym gminy żydowskiej – teatr.

Skąd wziął się tytuł jego książki? To imię pierwszej Żydówki mieszkającej na Pradze. Zmarła ona w 1743 r.

– Całą tę społeczność skazano na zapomnienie. Dlatego celem tej książki jest przypominanie. Znalazło się tam więc mnóstwo imion, nazwisk, dat wyciągniętych na światło dzienne – wyjaśnia Dylewski.

Prascy Żydzi nie żyli w jednym zwartym skupisku. Byli rozproszeni między przedstawicielami innych religii i narodowości. Żyli pomiędzy nimi, będąc częścią swoistego tygla kulturowego. Na błoniach dzisiejszego Stadionu Narodowego znajdowały się boiska żydowskie. Mimo takiego współistnienia napięcia między sąsiadami się pojawiały. Dotyczy to również antysemityzmu lat 20. i 30.

Więcej informacji o książce na stronie: https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/ruda-corka-cwiego