Nie trafiłeś tu z wyroku sądu i nie znasz daty końca swej kary. Nie posiadasz żadnych praw. Głodujesz, jeśli oni tak zadecydują. Pracujesz, kiedy ci każą. Umierasz na ich rozkaz.

Historia obozów koncentracyjnych nie zaczyna się wraz z nastaniem ideologii nazistowskiej i nie kończy się wyzwoleniem Auschwitz. Pierwszy obóz powstaje poza Europą, gdy Adolf Hitler ma zaledwie siedem lat. Kolejne pojawiają się na sześciu kontynentach, w niemal każdym kraju.

Wkrótce minie 75 lat od wyzwolenia Auschwitz, jednak od ponad 100 lat nie nastał moment, w którym mapa świata byłaby całkowicie wolna od obozów koncentracyjnych.

Ile było i jest warte zapewnienie “nigdy więcej”? Ofiary imperiów kolonialnych, sowieckich łagrów, nazistowskich obozów śmierci, obozów hiszpańskich, chorwackich, włoskich, amerykańskich, brytyjskich, chińskich, koreańskich liczone są w milionach.

Andrea Pitzer, “Noc, która się nie kończy. Historia obozów koncentracyjnych”, wyd. Znak